Özgün dil bozukluğu.
Özgün Dil Bozukluğu (ÖDB) nedir?
Normal sınırlarda işitme ve normal düzeyde sözel olmayan (non-verbal) zekası olmasına,nörolojik veya duyusal-motor herhangi bir bozukluğu olmamasına rağmen,yaşına uygun normal dil becerilerine sahip olmayan çocuklar ‘Özgün Dil Bozukluğu’ tanısı alır.
En yaygın klinik bulgular nelerdir?
- Fonolojik (Sesbilgisel), morfolojik (Biçimbirimsel) ve sentaktik (Sözdizimsel) formlarda bozukluk,
- Cümleden sözcük atma,
- Sözcük veya cümlelerin anlaşılırlığında sorun,
- Dil gelişiminde gecikme,
- Kısa süreli hafızada güçlükler,
- Sesleri işlemlemede güçlükler,
- Sözcüklerin sıralanmasında hatalar,
- Telegrafik konuşma,
- Kısıtlı sözcük dağarcığı.
Küçük yaşlarda dil gecikmesi ile ÖDB’nin dil özellikleri çok benzerdir. Ancak ÖDB’nin gecikmeden ziyade bozukluk olduğu fikri kabul görmektedir. Dil gelişiminde gecikme yaşayan 2 yaş altı çocukların yarısı 3 yaşına geldiklerinde yaşıtlarını yakalar. Bu nedenle ÖDB tanısı 4 yaşından sonra konur.
ÖDB’li çocuk yaşıtlarını yakalar mı?
ÖDB’li çocuk dili, er ya da geç günlük yaşantısını sürdürecek kadar edinir. Ancak klinik deneyim ve literatüre göre, bu bozukluk ortadan kalkmaz yalnızca şekil değiştirir. ÖDB’li çocuğun dil becerilerine genel olarak bakıldığında gelişimin bir dönemindeki normal dil fonksiyonları olan bir çocuğunkiyle benzeşmediği görülür. ÖDB’li çocukların çoğunun erken dönem gelişiminde dil gecikmesi öyküsü vardır. Salt dil gecikmesi olan çocukla dil gecikmesi ileride dil bozukluğuna dönüşecek olan çocukları ayırt etmek güçtür.
ÖDB’nin tanınmasında en önemli göstergelerden biri söz dağarcığındaki yetersizliklerdir.
ÖDB’li çocukların yeni sözcükleri anlama becerilerinin üretme becerilerinden daha iyi olduğu görülür.
ÖDB’li çocukların dil becerileri çoğu alanda sınırlı olduğundan iletişimsel plan yapma ve organizasyonda, dilsel yapıları seri şekilde kullanmada yaşıtlarından düşük performans sergilerler.
Alıcı ve ifade edici dil düzeyleri arasında belirgin bir fark vardır.
Anlama kapasiteleri normal yaşıtlarınınkine yakın olabilir (Paul, 2000).
ÖDB’li çocuk yaşıtlarından daha az konuşur ve iletişim kurar.
ÖDB’de dil ve konuşma sorunları genelde birbiriyle çakışır. Dil bozukluğu olan çocukların %40’ında aynı zamanda konuşma bozukluğu olduğu görülmektedir.