Yutma bozuklukları, yutma işleminin farklı aşamalarında meydana gelebilir. Beslenme, yaşamımız için gereklidir. Beslenmek için ise yiyecek ve içeceklerimizin ağızdan mideye geçmesi, yani yutulması gerekir. Pek çok nedene bağlı olarak yutma işlemimiz istenildiği gibi olmayabilir.

• Oral faz: Emmede,çiğnemede, katı ve sıvı yiyeceklerin boğazda hareketinde zorluk
• Farengeal faz: Yutmayı başlatmada, yutmanın sarmal hareketini gerçekleştirmede ve aspirasyonu (yiyeceklerin ve sıvıların hava yolu girişine kaçması) önlemek için, ses tellerinin kapanmasında zorluk yada tıkanma/boğulma.
• Özofageal faz: Yemek borusunun en üst ve en alt halkasının açılma ve kapanma zorluğu, yutma için gerekli sarmal harekette zorluk

• Sinir sistemi bozuklukları (Serebral Palsi, Menenjit, Ensefalit)
• Gastrointestinal durumlar
• Düşük doğum ağırlığı/Prematüre doğum
• Kalp rahatsızlığı
• Dudak-Damak Yarıklığı
• Hava yolunu etkileyen durumlar

Çok küçük cocuklarda aşağıdaki durumlar olabilir:

• Yemek yerken kaskatı durmak veya eğilmek
• Farklı yiyecek kıvamlarını kabul etmeme
• Beslenme sırasında aşırı uyarılma veya uyarılma yoksunluğu
• Uzun beslenme zamanları (30 dakikadan fazla)

Genel belirtiler aşağıdaki durumları içerebilir:

• Aşırı derecede ağız suyunun (salya) akması veya yiyeceklerin, sıvıların ağızdan sızması
• Islak ses, kısık veya nefesli ses
• Yemek sırasında öğürmek/tıkanmak veya öksürmek

• Su eksikliği veya yetersiz beslenme
• Aspirasyon (Yiyecek veya sıvıların hava yoluna kaçması) riski
• Zatürre veya kronik akciğer rahatsızlığına yol açabilen, tekrar eden üst solunum yolu enfeksiyonları
• Sosyal ortamlardaki yemeklerde (lokanta vb..) yalnız kalma yada sıkılma

• Yutma problemlerinin muhtemel nedenleri ile ilgili olarak öncelikle doktorunuza danışabilirsiniz
• Dil Ve Konuşma Bozuklukları Uzmanı, eğer uygunsa önleme tedavileri ve yutma ve beslenme değerlendirmesi yapabilir
• Pek çok tıp uzmanı ve sağlık alanında çalışan diğer uzmanlar beslenme ve yutma problemlerinin değerlendirilmesinde ve/veya tedavisinde birlikte çalışırlar

• Çocuğun sağlık geçmişi, gelişimi ve belirtilerine ilişkin hikayesini dikkatle alırlar
• Yutmada yer alan kasların hareketine ve gücüne bakarlar
• Yeme-içme sırasındaki ağız hareketleri beslenme sırasındaki duruş ve davranışları gözler
• Yutma sürecinin fazlarını cihazlarla izler
• Yutma sorunlarını değerlendirmek için özel testler yaparlar

Tedavi çeşitleri büyük oranda yutma sorunlarının belirtilerine ve nedenlerine bağlıdır. Bunlar aşağıdaki durumları içerebilir:

• Yutma ve beslenmede yer alan kasların koordinasyonu, uyarılması ve güçlendirilmesi için egzersizler
• Yutma ve beslenmeyi geliştirmeye yönelik donanım, özel yiyecekler veya özel terapi teknikleri

• Çocuğunuzun beslenme ve yutma sorunlarını anlamak için soru sorun
• Çocuğunuzun tedavi planını anladığınızdan emin olun
• Tedavi dönemlerine/oturumlarına devam edin ve evde okulda önerilen teknikleri izleyin
• Çocuğunuzla çalışan herkesle çocuğunuzun tedavi planı, beslenme ve yutma sorunlarıyla ilgili görüşlerini almak için iletişim kurun

Yutkunma bozuklukları, yutma sürecinin değişik fazlarında ortaya çıkabilir:

• Oral faz: Çiğneme ve katı yada sıvı besinleri boğaza taşımada güçlük
• Farengeal faz: Yutmayı başlatmada, katı yada sıvı besinleri boğaza-yemek borusuna doğru itmekte ve besinlerin yanlış yola gitmemesi için hava yolunu kapatmada güçlük
• Özofageal faz: Boğaz ve midedeki delikleri açma-kapamada ve yiyecekleri yemek borusu boyunca itmede güçlük

• Sinir Sistemi Hasarları
• Felç, beyin travması, spinal kord zedelenmesi
• Parkinson, Multiple Skleroz (MS)
• Amyotrophic Lateral Skeleroz (ALS)
• Müsküler Distrofi, Serebral Palsi
• Alzheimer
• Baş ve boyunun etkilendiği sorunlar
• Ağız, boğaz yada özafagus kanseri
• Baş, Boyun zedelenmesi yada cerrahisi
• Dişlerin olmaması yada takma dişlerin uygun olmaması

Bunların dışında bir çok başka hastalık, durum yada cerrahi müdahaleler yutma sorununa neden olabilir.

• Yetersiz beslenme yada kuruluk
• Aspirasyon riski
• Yeme ve içme zevkinin azalması
• Yemek ile ilgili toplumsal etkinliklerde rahatsız olma

• Yeme, içme sırasında yada sonrasında öksürme
• Yeme, içme sırasında yada sonrasında ıslak ses
• Çiğneme yada yutkunma için gerekenden daha fazla çaba yada zamana gereksinim duyulması
• Ağızdan katı yada sıvı besin sızması yada ağzın içine yapışması
• Yedikten sonra göğüste tıkanıklık
• Yeterince yemek yiyememe sebebi ile kilo kaybı

Alanında uzman olan bir Dil ve Konuşma Bozuklukları Uzmanına baş vurabilirsiniz.

• Hastanın tıbbi geçmişini ve belirtilere yönelik öyküsünü alır
• Dudaklar, dil, çene ve sert damak gibi yutma ile ilgili kasların hareketini ve gücünü kontrol eder
• Ağız ve boğazı etkiliyen yutma sorunlarını değerlendirmek için testler yapar

Tedavi genelde yutma sorununun nedenini, belirtisine ve tipine göre değişiklik gösterir. Dil ve konuşma terapisti:

• Daha etkili bir şekilde yutmaya yardımcı olacak alıştırmalar, duruşlar ve yöntemler
• Daha güvenli, daha kolay yutmak için spesifik katı ve sıvı besinler önerilir

• Önerilen Tedaviye ve sorunu anlamaya yönelik sorular sorarlar
• Tedavi planını sürdürmeye yardımcı olurlar
• Egzersizleri yapmasına yardım ederler
• Önerilen yiyecek ve içecekleri hazırlarlar
• Hastanın besinlerin ne kadarını bitirdiğinin takibini yaparlar